12 حق فرزند بر والدین از منظر روایات | واکنش به اسامی غیر متعارف

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیت الله مکارم شیرازی در جلسه درس اخلاق خود که با حضور گسترده طلاب و فضلای حوزه در مدرسه علمیه امام کاظم(ع) برگزار شد، به تبیین حقوق متقابل والدین و فرزندان پرداخت.

وی با بیان این که مساله حق در جامعه بشری و عالم یک موضوع گسترده و وسیع است، گفت: ما حق یک طرفه نداریم، هر کسی بر دیگری حقی دارد، دیگری نیز بر او حقی دارد.

حضرت آیت الله مکارم شیرازی گفت: حدیث حضرت علی(ع) درباره اهمیت حق، «أَمَّا بَعْدُ، فَقَدْ جَعَلَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ لِي عَلَيْكُمْ حَقّاً بِوِلَايَةِ أَمْرِكُمْ، وَ لَكُمْ عَلَيَّ مِنَ الْحَقِّ مِثْلُ الَّذِي لِي عَلَيْكُمْ؛ [وَ الْحَقُ] فَالْحَقُّ أَوْسَعُ الْأَشْيَاءِ فِي التَّوَاصُفِ وَ أَضْيَقُهَا فِي التَّنَاصُفِ، لَا يَجْرِي لِأَحَدٍ إِلَّا جَرَى عَلَيْهِ، وَ لَا يَجْرِي عَلَيْهِ إِلَّا جَرَى لَهُ؛ ...... اما بعد، خداوند براى من كه ولىّ امر و زمامدار شما هستم، بر شما حقى مقرر داشته و همان گونه كه مرا بر شما حقى است، شما را نيز بر من حقى است. هنگامى كه در باره حق گفتگو مى شود، حق گسترده ترين چيزهاست و به هنگام انصاف خواهى از يكديگر حق دقيق ترين و تنگ ميدان ترين امور است. آنسان، كه كسى را بر ديگرى حقى است آن ديگر را نيز بر او حقى خواهد بود. كسى كه بر همگان حق دارد و هيچكس را بر او حقى نيست، خداى تعالى است، نه هيچيك از بندگانش.

وی افزود: پدر و مادر بر فرزندان حق دارند، از سوی دیگر فرزندان نیز نسبت به والدین حقی دارند، درباره محیط زیست نیز ما حق داریم از کوه ها، جنگل ها و منابع استفاده کنیم، محیط زیست هم بر ما حقی دارد؛ چراکه باید برای آینده بندگان هم این محیط را سالم نگه داریم.

استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم اضافه کرد: در روایات درباره حیوانات نیز حقوقی ذکر شده و صاحبان حیوانات باید حق آنها را ادا کنند و نسبت به این حقوق متعهد باشند.

وی افزود: در روایتی دیگر از معصوم(ع) درباره حقوق حیوانات  آمده است «للدابة علی صاحبها ستة حقوق لایحملها فوق طاقتها و لایتخد ظهرها مجلسا یتحدث علیها و یبدا بعلفها اذا نزل و لایسمها و لایضربها فی وجهها و یعرض علیها الما‌ء اذا مر به» این روایت نشان می دهد که اسلام تا چه اندازه به حقوق حیوانات هم توجه کرده است. این دستورات معجزه و خارق العاده است؛ اینها دستورات بشر نیست.

این مرجع تقلید با بیان این که همه موجودات خدای متعال را تسبیح می کنند، اظهار داشت: در رساله الحقوق امام سجاد(ع) که از آثار و برکات این امام همام است، حق هر کس بر دیگری بیان شده است، صحیفه سجادیه از آثار مهم ایشان و رساله الحقوق نیز از آثار با برکت امام سجاد است.

حضرت آیت الله مکارم شیرازی با استناد به روایات متعدد از 12 حقی سخن گفت که فرزندان نسبت به والدین دارند و در این خصوص تصریح کرد: حضرت رسول می فرمایند« حَقُّ الوَلَدِ على والِدِهِ أن يُعَلِّمَهُ الكِتابَةَ ، و السِّباحَةَ ، و الرِّمايَةَ ، و أن لا يَرزُقَهُ إلاّ طَيِّبا؛ حقّ فرزند بر پدرش اين است كه او را سواد و شنا و تيراندازى بياموزد و جز روزى حلال خوراك او نكند»

این مرجع تقلید افزود: مولای متقیان علی(ع) نیز در روایتی تاکید می کنند حَقُّ الوَلَدِ علَى الوالِدِ أن يُحَسِّنَ اسمَهُ ، و يُحَسِّنَ أدَبَهُ ، و يُعَلِّمَهُ القرآنَ؛ بر اساس این روایت یکی از مهم ترین حقوق فرزنان این است که پدر و مادر برای او نام نیک انتخاب کنند .

استاد درس خارج حوزه علمیه قم با انتقاد از برخی نامگذاری های نامتعارف و نامناسب، افزود: هرچند طبق آمار بیشترین فراوانی نام در بین پسران نام های محمد، علی و دیگر اسامی و برای دختران نامه های حضرت فاطمه زهرا(س) است، اما برخی نامگذاری ها واقعا بدون معنا و مفهوم و در برخی اوقات زشت است؛ خانواده ها و بویژه والدین باید در این خصوص بیشتر دقت کنند.

استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم توجه به قرآن را عامل درک حقایق بسیاری دانست و گفت: هرچه می خواهید در قرآن وجود دارد؛ قرآن تبیان کل شی است، باید فرزندان را با این منبع غنی و ارزشمند آشنا کرد.

وی اضافه کرد: حضرت رسول الله(ص) در حدیث دیگری می فرمایند «ادِّبُوا اَولاَدَکُم عَلیٰ ثَلاثِ خِصالٍ: حُبِّ نَبِیِّکُم، وَ حُبِّ اهلِ بَیتِهِ، وَ قِراءَةِ القُرآنِ؛ فرزندان خود را به داشتن سه ویژگی، پرورش دهید: دوست‌داشتن پیامبرتان، دوستی خاندان او و تلاوت قرآن.»

این مرجع تقلید ادامه داد: آشنا کردن فرزندان با نماز و روزه قبل از رسیدن به سن تکلیف و از شش و هفت سالگی از دیگر تاکیداتی است که در روایات متعدد مورد تصریح قرار گرفته است.

حضرت آیت الله مکارم شیرازی با بیان این که فرزندان سرمایه ها و امانت های الهی در درست ما هستند و ما باید نسبت به این امانت نهایت دقت را به خرج دهیم، تصریح کرد: باید فرزندان را از کودکی با احکام دینی آشنا کنیم، این کار نیازمند ظرافت و دقت زیاد است. /924/ج